onlinetabliq

ايلنا از خراسان رضوي گزارش مي‌دهد؛

محدوديت تردد، چالش جدي صاحبان تالارهاي پذيرايي مشهد/ يك رستوران‌دار: بر سر دوراهي مانده‌ايم ؛ بمانيم يا ببنديم

رئيس اتحاديه صنف تالارهاي پذيرايي و ظروف كرايه مشهد با اشاره به اينكه هم‌اكنون ۸۶ تالار و ۵۱ باغ تالار داراي پروانه در مشهد فعاليت دارند گفت: به‌تازگي مجوز فعاليت تالارهاي مشهد صادرشده اما منع ترددهاي شبانه اجازه برپايي مجالس را نمي‌دهد.

به گزارش خبرنگار ايلنا از مشهد، به دليل شيوع ويروس كرونا و بر اساس تصميم ستاد ملي در ۱۰ ماه گذشته تمامي تالارهاي پذيرايي كشور به‌صورت صددرصدي تعطيل بودند.همين امر باعث شد بسياري از كارگران اين بخش اخراج و صاحبان تالارها يا ورشكست شوند و يا در شرايط مالي بسيار سختي قرار گيرند.

اگرچه بازگشايي مشروط آنها و صدور مجوز پذيرايي از ميهمان‌ها  با ظرفيت كنترل‌شده و رعايت دستورالعمل‌هاي بهداشتي   خبر خوبي براي صاحبان اين شغل است اما به گفته آن‌قدر مشكلات بر روي‌هم انباشت شده كه اين اتفاق خوب خيلي به چشم نمي‌آيد.

بر سر دوراهي مانده‌ايم

حسين حقيقت مدير يكي از تالارهاي پذيرايي در مشهد به ايلنا گفت: برفرض كه ما دوباره ده‌ها كارگر را سركار آورديم و نسبت به خريداري مواد اوليه و پر كردن يخچال‌ها اقدام كرديم ولي چه تضميني وجود دارد كه يك ماه ديگر وضعيت مشهد قرمز نشود و دوباره رأي به تعطيلي تالارها ندهند.

او عنوان مي كند: از طرفي كرونا هنوز بسياري از مردم را ترسانده و خيلي از افراد  حاضر نيستند در اماكن عمومي حاضر شوند، زيرا بعيد مي‌دانم تالارها مانند گذشته با استقبال مردم روبرو شود.همين موضوع  ما را بر سر دوراهي گذاشته كه آيا دوباره آنها را راه‌اندازي كنيم يا خير.

او بابيان اينكه هزينه‌هاي نگهداري تالارها و پرداخت حقوق نگهبانان يكي ديگر از مشكلات اين صنف در ايام كرونايي بود افزود: تعداد زيادي از تالار‌داران به دليل عدم توانايي مالي و نداشتن درآمد خواستار فسخ قرارداد هستند اما صاحبان ملك  قبول نمي‌كنند.

اميد رضوي متصدي يكي از باغ تالار هاي طرقبه شانديز با بيان اينكه تعداد زيادي از نيروهاي شاغل در تالار به دليل تعطيلي و عدم برگزاري مراسم تعديل شدند مي‌افزايد: تالار دارها به دليل پرداخت هزينه‌ها  مجبور به فروش خودرو و منازل خود شدند تا بتوانند بدهي‌هاي خود را پرداخت كنند.

او بيان مي‌كند: نزديك يكسال  است كه كار نكرديم،   ماشين زير پايمان را براي مخارج زندگي فروختيم اما نه تنها هيچ كمكي به ما نشد بلكه هرروز از طرف دولت و دستگاه‌هاي اجرايي و به‌ويژه بانك‌ها بابت بدهي‌هاي به تعويق افتاده نامه‌هاي تهديدآميز دريافت مي‌كنيم.

منع ترددهاي شبانه اجازه برپايي مجالس نمي‌دهد

رئيس اتحاديه صنف تالارهاي پذيرايي و ظروف كرايه مشهد نيز در گفت‌وگو با ايلنا اظهار كرد: از اسفندماه سال گذشته در پي ابلاغ ستاد ملي مقابله با كرونا مبني بر تعطيل شدن اجباري صنوف، تالارهاي پذيرايي نيز تعطيل شدند كه تعطيلي تا دي‌ماه امسال به‌طور پيوسته ادامه داشت.

ابراهيم حقيقي بابيان اينكه هر يك از تالارهاي پذيرايي ۱۰ تا ۳۰ نفر كارگر و نيروي انساني دارد كه با احتساب افراد خانواده‌هاي آنان بين ۵۰ تا ۱۵۰ نفر از يك تالار ارتزاق مي‌كنند ادامه داد: متأسفانه در ايام شيوع كرونا علاوه بربسته شدن برخي تالارها و بيكار شدن تعدادي از كارگران، تعداد زيادي از تالارها به دليل عدم توانايي در تأمين هزينه‌هاي خود مجبور به تعديل نيروي انساني شدند.

حقيقي بابيان اينكه هم‌اكنون ۸۶ تالار و ۵۱ باغ تالار داراي پروانه در مشهد فعاليت دارند بيان كرد: به‌تازگي مجوز فعاليت تالارهاي مشهد صادرشده اما منع ترددهاي شبانه اجازه برپايي مجالس را نمي‌دهد.

او اظهار كرد: اين در حالي است كه متأسفانه به علت ممنوعيت تردد از ساعت ۲۱ الي ۴ صبح مشكل‌ساز است و فكر نمي‌كنم صاحبان مجالس و مهمانان از اين موضوع استقبال كنند و مجالس خود را برگزار كنند.‌

او  بابيان اينكه هيچ صاحب‌مجلسي حاضر به برپايي ميهماني خود در زمان صبح نيست و معمولاً مجالس از ساعت ۷ عصر به بعد برگزار مي‌شود افزود:  اين موضوع هيچ كمكي به جبران خسارت‌ تالارها نمي‌كند و تاكنون نيز هيچ استقبالي از اين بازگشايي نشده  و از طرفي صاحبان تالارها هنوز براي خريد اجناس موردنياز مرددند.

 محدوديت تردد، چالش جدي صاحبان تالارهاي پذيرايي

رئيس گروه سلامت محيط دانشگاه علوم پزشكي مشهد  نيز بابيان اينكه  در حال حاضر  مشهد و ۱۷ شهرستان خراسان رضوي در وضعيت آبي و ۱۵ شهرستان ديگر در وضعيت زرد قرار دارند اظهار كرد: وضعيت آبي كم‌خطرتر از زرد است و طبق دستورالعمل‌هاي كرونايي در شرايط زرد فعاليت مشاغل رسته‌هاي يك، ۲ و سه بلامانع است.

محمد باباخاني اظهار كرد: تالارهاي پذيرايي در گروه مشاغل سطح سه قرار دارند كه از زمان شيوع كرونا تاكنون جز براي‌ مدت كوتاهي اجازه فعاليت نداشتند.

او گفت:  طبق دستورالعمل‌هاي ستاد ملي مقابله با كرونا تالارهاي پذيرايي و عروسي در شرايط زرد امكان فعاليت دارند ولي بحث منع تردد شبانه وجود دارد كه امكان فعاليت به تالارهاي پذيرايي را نمي‌دهد.

باباخاني افزود: از سوي ديگر با كاهش تعداد مبتلايان به كرونا و قرار گرفتن شهرستان‌هاي خراسان رضوي در وضعيت آبي و زرد، تمام مشاغل به‌جز مشاغل سطح چهار اجازه فعاليت دارند اما مسئله منع تردد شبانه برقرار است و امكان فعاليت تالارها در اين شرايط وجود نخواهد داشت.

گزارش: محمدعلي ميرشكار

مقالات ديگر: تشريفات مجالس شمال تهران

جايگاه برجسته قاليچه بلوچي خراسان در جهان

جايگاه برجسته قاليچه بلوچي خراسان در جهان 

ايسنا/خراسان رضوي عضو انجمن فرش ايران گفت: نام قاليچه‌هاي بلوچي خراسان در جايگاه جهاني فرش همواره درخشيده است.

عبدالله احراري در گفت‌وگو با ايسنا با اشاره به جايگاه و اهميت قاليچه‌هاي بلوچي خراسان اظهار كرد: قاليچه بلوچي عنواني است كه به دست‌بافته‌هاي اقوام هفت گانه‌اي اقتباس مي‌شود كه حوزه‌ جغرافيايي توليد كننده آن را مي‌توان سمت خواف، سرخس، طبس، فردوس، كوه سرخ، كاشمر، باخرز، تايباد و تمامي مناطق صالح‌آباد و  تربت‌جام دانست.

وي ادامه داد: اگرچه عنوان بلوچي به اين قاليچه‌هاي زيبا داده شده، اما توسط هفت قوم مختلف اعم از سيستاني، بلوچ، ترك، تركمن، فارس و تيموري بافته و روانه بازار مي‌شوند.

عضو انجمن فرش ايران در خصوص ابعاد قاليچه بلوچي اضافه كرد: اندازه اين دست‌بافته‌ها كوچك است و دراقع  بزرگ‌ترين سايز آن‌ها قاليچه بوده و باقي به صورت پادري، جاقاشقي، جامتكايي بالشت و حتي لحاف بافته مي‌شوند و اين كار در حال حاضر نيز كم و بيش ادامه دارد.                          

احراري در مورد رنگ اين قاليچه‌ها بيان كرد: مي‌توان اين نوع قاليچه‌ها را در هفت رنگ ديد اما معمولا بيشتر از پنج رنگ در بافت آن‌ها استفاده نمي‌شود. بايد گفت كه شمايل كلي قاليچه‌ها تيره بوده و عمده رنگ‌هاي مورد استفاده لاكي، سرمه‌اي، مشكي است كه كمي نارنجي و سفيد نيز در رنگ‌بندي آن‌ها به چشم مي‌خورد. در قديم رنگ‌ها با استفاده از مواد طبيعي ساخته مي‌شده و در حال حاضر نيز بافندگاني كه به اصالت توجه دارند از رنگ‌هاي طبيعي استفاده مي‌كنند، اما در بيشتر مناطق از رنگ شيميايي استفاده مي‌شود.

وي گفت: معمولا لگار اين قاليچه‌ها با موي بز بافته مي‌شود و دليل آن هم خاصيت ضد حشرات گزنده‌اي است كه در آن وجود دارد و همچنين از نزديك شدن عقرب و رتيل به قاليچه جلوگيري مي‌كند.

عضو انجمن فرش ايران در خصوص طرح‌هاي استفاده شده در اين قاليچه‌ها تشريح كرد: اغلب طرح‌هاي مورد استفاده در اين قاليچه هندسي بوده و عشاير و اقوامي كه سني مذهب هستند بيشتر از نمادهاي شاخ، گوش، برگ بيدي نماد درختان مختلف، نماد پرندگان مختلف و نگاره‌هاي مرغي كه معمولا نماد آب و باران‌خواهي هستند، استفاده مي‌كنند؛ اما اقوام شيعي مذهب همچون بهلولي‌ها كه در قائنات و در حوالي باخرز زندگي مي‌كنند از نگاره‌هاي ليلي و مجنون استفاده مي‌كنند و يا نگاره‌هاي خشايارشاهي در قاليچه‌هاي اين اقوام ديده مي‌شود.

احراري خاطرنشان كرد: بازار اين قاليچه بيشتر در كشورهاي اروپايي است و بيشتر به لحاظ قيمت مناسبي كه دارد و نقوش قاليچه‌ها كه نماد فرهنگ و اجتماع اين قوم است، مورد استقبال قرار مي‌گيرند.

وي به كمرنگ شدن توليد اين قاليچه‌ها و كاهش تعداد بافندگان آن اشاره و تصريح كرد: مهم‌ترين دليل اين اتفاقات روي آوردن بافندگان اين اقوام به سمت تابلو فرش و استفاده از نقوشي كه متعلق به فرهنگ اين اقوام نبوده، است. گفتني است كه اين عمل توسط تجاري صورت مي‌گيرد كه از مناطق ديگر مي‌آيند و به دليل بالا رفتن دستمزد بافندگان مناطق خود، از آن‌ها استفاده مي‌كنند.

مقالات ديگر: خريدار فرش

ركود در صنعت فرش دستباف| ‌فرش‌هايي كه اين روزها در كنج پستوها خاك مي‌خورد / رقبا بازار فرش را از ايران ربودند

گروه استان‌ها ـ فرش دستباف خراسان جنوبي كه روزگاري در آن سوي مرزها مشتري هاي پر وپاقرصي داشت، حال در اين روزهاي كرونايي حال ناخوشي دارد و كشورهاي ديگر بازار رقابت را از ايران ربوده اند و فرش اين منطقه و حتي فرش ايران روزهاي خوشي ندارند.

به گزارش خبرگزاري تسنيم از  بيرجند‌، به سراغ هركدامشان كه مي‌روي حال و روز خوشي ندارند، دست‌هاي پر آبله و ترك خورده را نشان مي‌دهند، دست‌هايي كه در روزهاي كرونايي بيشتر به سمت دار قالي و قالي بافي رفته است اما مزدش را دريافت نمي‌كند، چرا كه در اين روزهاي كرونايي فرش‌هاي خوش رنگ و نقش دستباف كه روزي آن سوي مرزها برايش سر و دست مي‌شكستند امروز در كنج پستوي انبارها خاك مي‌خورد و مشتري خوبي ندارد.

تنها دلالان هستند كه با اندك قيمتي فرش را كاسب شده و راهي مي‌شوند، در حالي كه نبود بيمه درد مشترك بيشتر قالي بافان در خراسان جنوبي است دردي كه سال‌هاي سال با آن دست و پنجه نرم كردند و با وجود انواع دردها و رنج‌ها اما همچنان در انتظار روزهاي خوش براي اين حرفه هستند.

اما دردشان تنها اين نيست چرا كه بازاريابي محصولات،گراني مواد اوليهو رونق نداشتن فرش دستباف در اين روزها هم بر گنجينه دردهايشان افزوده است.

 سابقه قاليبافي خراسان جنوبي به 600 سال قبل بر مي گردد 

بدون شك سابقه قاليبافي در خراسان جنوبي، به سال‌هاي بسيار دور باز مي‌گردد و مكان‌هاي قاليبافي از زمان حكومت شاهرخ ميرزا به حدود 600 سال پيش برمي‌گردد و رج به رج و نقشه به نقشه در اين 600 سال گذشت تا به امروز رسيده است.

روزگاري فرش‌هاي اين ديار بر سر زبان‌ها بود اما امروز حال و روز خوشي ندارند، دلشان از كرونا، تحريم‌ها و دلالان سخت گرفته است، هنر سر انگشتانشان در زيرزمين‌ها و انبارها خاك مي‌خورد، هنري كه در چند سال اخير در بازارهاي آمريكا و اروپا برايش سر و دست مي شكستند، حال تنفس مصنوعي مي خواهد.

اگر در چند سال گذشته گذرتان به برخي از روستاهاي خراسان جنوبي به ويژه بخش مود و قهستان مي افتاد صداي دل نشيني از كوچه كوچه‌هاي روستا به گوش مي‌رسيد صدايي كه حكايت از توليد و آواي خوش زندگي داشت.

6 قرن است كه هنرمندان خراسان جنوبي با هنر ديرينه فرش خو گرفته اند وبر تاروپود آن گره عشق مي‌زنند، هنري كه سينه به سينه تا به امروز ادامه يافته است، ارثي كه نتيجه سرپنجه زنان  ومردان هنرمندي است كه با آن نقش‌هايي از ريز ماهي گرفته تا لچك، ترنج و خشتي را بر تاروپود فرش مي‌زنند تا چشم مردماني را از خارج مرزهاي اين ديار به خود خيره كنند و آنها انگشت حيرت از اين هنر ارزشمند را بر دهن گيرند.

 درآمدي چنداني نصيب قالي باف نمي شود 

بيشتر بخوانيد:

قاليشويي سبلان

همه چيز درباره دندان مصنوعي

هرچند زماني كه اين هنر در اوج بود بيشتر روستاييان خراسان جنوبي در كنار كار كشاورزي و دامداري از اين طريق هم امرار معاش مي كردند و برخي هم تنها به همين شغل اشتغال داشتند اما در چند سالي كه ركود بر بازار فرش حاكم شده تعداد زيادي از روستاييان ديگر پشت دارهاي قالي نمي‌نشينند زيرا درآمد چنداني از اين راه نصيب آن‌ها نمي‌شود.

با  ركودي كه بربازار فرش جهان و كشور و به تبع آن خراسان جنوبي حاكم است در حال حاضر شاهد رونق آنچناني در اين صنعت نيستيم.

روزگاري نه چندان دور هنر خراسان‌جنوبي با نام هنرهاي اصيلي چون فرش قهستان و فرش مود همراه بوده است و تا همين امروز نيز يكي از افتخارات استان در حوزه هنر آوازه جهاني فرش دستباف ديار خاوران است، اما تنها افتخار كردن به آنچه داشته‌ايم براي آينده كفايت نمي‌كند بلكه اگر مي‌خواهيم در سال‌هاي آتي نيز همچنان بر هنر هنرمندان خراسان‌جنوبي در حوزه قالي و قاليچه و فرش بباليم بايد جوياي مشكلات كساني باشيم كه با دستان پر توان خود بر تار و پود فرش نقش مي‌زنند.

شايد وقت آن رسيده كه فرش دستبافت استان هم همچون مسائلي مانند اشتغال، بي‌آبي و ديگر معضلات استاني جزو اولويت‌ها قرار گيرد پيش از آن‌كه صداي بافتن آن براي هميشه به خاموشي سپرده شود.

 حال ناخوش فرش دستباف  

اكنون حال فرش دستباف خوب نيست، گويا افزايش توليد و كاهش تقاضا مشكلات ديگري را براي اين روزهاي كرونايي قالي بافان رقم زده است.

يكي از بافندگان فرش و تابلو فرش‌هاي دستباف در خراسان جنوبي نيز مي گويد: طرح ريزه ماهي فرش خراسان جنوبي در دنيا حرف اول را مي‌زند اما به آن توجهي نمي‌شود.

ملكي با بيان اينكه بايد اين هنر اصيل استان را به نسل‌هاي بعدي آموزش دهيم تا به فراموشي سپرده نشود، افزود: رونق دادن به اين هنر هزينه‌هاي سنگيني ندارد و هر هنرمند با داشتن يك دار قالي در خانه هم مي‌تواند فعاليت كند اما متاسفانه از سوي مسئولان توجهي به اين رشته نمي‌شود.

وي بيمه را يكي از مشكلات اصلي در اين حوزه عنوان كرد و افزود: متاسفانه چندين سال است كه سهميه براي بيمه قاليبافان در استان نداريم و  براي بافندگان قالي مزاياي زيادي وجود ندارد ودرآمد آنها از اين شغل پايين است كه مسئولان بايد به وضع اقتصادي افرادي كه صنايع دستي را احيا مي‌كنند رسيدگي كنند.

اين بافنده فرش دستباف در استان ادامه داد: قالي‌ بافي مشكلات جسمي و بيماري‌هايي از درد دست و ضعيف شدن چشم، تا كمردرد و آرتروز را براي بيشتر فعالان در اين كار به همراه دارد، بافنده فرش ادعاي زيادي ندارد اما به او توجهي نمي‌شود،اگر به دنبال اشتغال براي جوانان هستيم اين هنر در خراسان‌جنوبي مي توانست براي ورود بسياري از جوانان مطلوب باشد. 

 نبود صادرات و ركود بازار سبب انبار اين هنر زيبا شد   

ديگر بافنده فرش دستباف در قهستان هم معتقد است كه هنوز هم افرادي هستند كه به دليل نبود شغل ديگر با دستمزدهاي كم قالي مي بافند اما فرش‌هايي كه در سال‌هاي گذشته بافته ايم هنوز بر روي دستانمان مانده است چرا كه نبود صادرات و ركود بازار اين هنر زيبا جايش در  انبار شده است.  

اكبري با بيان اينكه نسل جوان در اين صنعت فعاليت ندارند و بيشتر بافندگان را افراد مسن تشكيل مي‌دهند، افزود: روزهايي را سپري مي‌كنيم كه بافندگان فرش دستباف با كمترين درآمد، دارهاي قالي را سر پا دارند در حالي كه درآمدشان بسيار ناچيز است. 

به گفته وي فرش‌هاي توليدي در بيشتر روستاها روي دستشان مانده است و با كمترين قيمت توسط دلالان خريداري مي‌شود.

اما آنچه در اين ميان مطرح است اينكه وجود موانعي اعم از تحريم‌ها و قوانين داخلي مانند پيمان سپاري از يك سو و پا گذاشتن كرونا بر فرش استان از سويي ديگر بافندگان را در مضيقه قرار داده و اميدشان را براي ادامه كار كم رنگ كرده است.

 چشم‌ها در انتظار رونق دوباره خريد و فروش 

بازار همچنان كساد است و چندان معامله‌اي انجام نمي‌شود، چشم‌ها در انتظار رونق دوباره خريد و فروش يكي از بهترين هنرهاي دستي مردان و زنان اين ديار است. روزها يكي پس از ديگري سپري مي‌شود و قالي‌بافي منطقه مانند گذشته رنگ به خود نمي‌گيرد و آنچه از دارها باقي مانده فقط براي گذران زندگي برخي روستاييان است.

رئيس اتحاديه فرش دستباف خراسان جنوبي هم در گفت‌وگو با خبرنگار تسنيم اظهار كرد: با توجه به شرايط جامعه و زحمت زياد، بافت فرش براي بافنده صرفه اقتصادي ندارد و بافندگان به دليل نبود شغل چاره‌اي جز بافت فرش ندارند و در خراسان جنوبي بيش از 50 هزار بافنده تمام وقت، نيمه وقت و پاره وقت دارد كه در حال حاضر كمتر از چهار هزار نفر زير پوشش بيمه تامين اجتماعي هستند.

 توان توليد در هر مقدار كه بازار طلب كند داريم 

محمد كاميابي مسك افزود:‌ به دليل خشكسالي و كاهش كسب و كار‌هاي كشاورزي و دامداري و همچنين نبود صنعت بزرگ و اشتغالزايي در خراسان جنوبي، تقريبا در تمامي روستا‌هاي خراسان جنوبي، دار‌هاي قالي وجود دارد و ما توان توليد در هر مقدار هم كه بازار طلبد كند داريم فقط بايد با آموزش و ساماندهي بافندگان

توليد فرش دستباف را روز به روز تخصصي تر كنيم و بازار فروش و صادراتش را نيز رونق ببخشيم.

وي با بيان اينكه براثر شيوع اين ويروس تعدادي از مردم بيكار و در زمينه توليد فرش فعال شدند، بيان كرد: هرچند اين افزايش توليد فرش در وضعيت ركود بازار فروش، دغدغه بزرگي است چرا كه آفت و ركود بر بازار فرش افزوده مي.شود و توليد بسيار بالاتر از مصرف و صادرات است و اينها به ضرر بافنده است.

رئيس اتحاديه فرش دستباف خراسان جنوبي با بيان اينكه سال گشته 190 هزار متر مربع فرش دستباف در استان توليد شد كه از نظر متراژ 10 درصد و از نظر ارزش 30 درصد نسبت به سال‌هاي قبل افزايش يافته است گفت: علت افزايش توليد فرش در استان شيوع كرونا است چرا كه براثر شيوع اين ويروس تعدادي از مردم بيكار و در زمينه توليد فرش فعال شدند.

كاميابي مسك افزود: آمار دقيقي از صادرات فرش دستباف به دست ما نرسيده و سال گذشته حدود 30 تا 35 درصد فرش توليدي استان صادر شده است، مابقي در داخل كشور به فروش رسيد يا روي دست تجار، واسطه‌ها و بافنده باقي مانده است و به دليل صادرات كم، فرش دستباف در بدترين وضعيت خود از نظر صادرات و ركود در 50 سال اخير قرار دارد و تحريم‌ها نيز در نبود ارزآوري فرش بسيار تاثيرگذار بوده و باعث شده است كه فرش ساير كشورهاي منطقه جايگزين فرش كشورمان در بازارهاي جهاني شود.

 شناسايي بازارهاي خارجي جديد 

وي تصريح كرد: همچنين ما در خراسان جنوبي طراح فرش نداريم و بافندگان همچون قديم ذهني مي‌بافند و تنها 10 درصد توليدات ما، به روز است و تحريم‌ها سبب شده تا فرش ديگر كشورها از جمله هند و پاكستان جايگزين فرش كشور ما در بازارهاي جهاني شود.

وي كه معتقد است دولت بايد بازارهاي خارجي جديدي را براي عرضه فرش شناسايي كند تا فروش فرش رونق گيرد  به تحريم‌هاي آمريكايي و اروپايي اشاره كرد و گفت: پيش از اين، صادرات فرش دستباف ايران و همچنين خراسان جنوبي چنان رونقي و نام و نشاني داشت.

بشر پيشتر، آنچنان كه امروز، علاقه‌اي به تاريخ نداشت. اشيا و باور‌هاي گذشتگان چنان كه امروزه جاذبه‌هاي موزه‌اي پيدا كرده اند، ارجمند، ممتاز و قيمتي نبودند. سمساري‌ها محل آمد‌وشد فقرا بود، نه فرهنگيان و عتيقه بازها. زندگي در لحظه جاري بود مگر اندكي فخرفروشي در چند نسل از آبا و اجداد متاخر، نه دورتر.

شعار سال : سعيد فلاح‌فر، دكترا پژوهش هنر در يادداشتي نوشت: بشر پيشتر، آنچنان كه امروز، علاقه‌اي به تاريخ نداشت. اشيا و باورهاي گذشتگان چنان كه امروزه جاذبه‌هاي موزه اي پيدا كرده اند، ارجمند، ممتاز و قيمتي نبودند. سمساري‌ها محل آمد‌وشد فقرا بود، نه فرهنگيان و عتيقه بازها. زندگي در لحظه جاري بود مگر اندكي فخرفروشي در چند نسل از آبا و اجداد متاخر، نه دورتر. گذشته كهنه‌اي بود براي پشت سر گذاشتن و البته غيرقابل استفاده. زمان و فرسودگي چيزي را قيمتي‌تر از آن كه بود نمي كرد. پتينه‌كاري هم معنا و جاذبه‌اي نداشت. اما در دهه‌هاي اخير، خصوصا بعد از تحولات فكري و اجتماعي ناشي از جنگ جهاني دوم، بشر به ماترك گذشته و گذشتگان به عنوان ميراث فرهنگي بي نظير و تكرار نشدني نگاه كرد. «تاريخ آگاهي» را لازمه تدوام پيش رونده زندگي مي‌دانست.

به ميراث گذشتگان افتخارآميز نگاه كرد، گاهي بيش از آنچه لازمه تجربه و عبرت كاربردي باشد. مشاغل، دانش، نهادها و قوانين حفاظت از تاريخ و فرهنگ موروثي و اشياء و ابنيه تاريخي شكل گرفتند و جهان براي آنچه وظيفه‌اي انساني و مهم مي‌پنداشت، متحد شد. جهانگردي مبتني بر بازديد از يادگارهاي تاريخي به همه طبقات اجتماعي سرايت كرد. حتي در اين اصالت نوظهور، آن‌چنان افراط شد كه بازار جعليات هم رونق گرفت. عده اي كاسب تاريخ و گذشته شدند. عده‌اي براي خانواده كوچك خود هم ميراث ساختگي خريدند. كشورها و دولت ها براي گذشته پروري، تا حد افسانه سرايي به رقابت مشغول شدند. موزه ها با تنوع موضوعي فراوان به مهمترين پايگاه هاي فرهنگي شهرها تبديل شدند. در اين رهگذر؛ باندهاي بزرگ تجاري و مافيايي، تجارت هاي تازه اي آغاز كردند.

اما آيا اين رويه براي هميشه باقي خواهد ماند؟ آيا براي نسل هاي آتي هم مثل اين نسل، شكل گذشته يك شهر و معماري هاي خارج از گردونه ي روز آن اهميت خواهد داشت؟ آيا قدمت يك تابلوي نقاشي يا كاسه و كوزه و اسلحه قديمي، عامل ارزش بيشتر مالي شيء و اثر خواهد شد؟ آيا آيندگان حاضر مي‌شوند بخشي از رفاه و راحتي زندگي و ذهن خود را به خاطر خريد يا حفظ يك اثر تاريخي به زعم ايشان ناكارآمد، مصرف و قرباني كنند؟ آيا در مقابل آنچه هستند يا بايد باشند، به گذشته و درازاي تاريخي خود ارج مي نهند؟ آيا سرعت تحولات تاريخي، با انگيزه و امكان صيانت و حفظ همه مقاطع اين تحولات تناسبي خواهد داشت؟ آيا موزه‌ها در نگهداري از آثار امروزين، به عنوان گذشته‌اي براي فردا، اهتمام خواهند كرد؟ آيا نيروهاي خلاق اجتماعي آينده، باور دارند براي زندگي روز يا طراحي معماري كاربردي، ساخت اسباب زندگي روزمره يا جهان بيني روز، به سوابق چندهزار ساله نيازي هست؟ مثلا ساخت يك ابزار الكترونيكي پيشرفته چه لزومي به دانش و تجربه ناقص چند قرن پيش دارد؟ آيا در قرون بعدي همچنان حفاظت از تاريخ، پديده‌اي مترقي و خردورزانه شمرده مي‌شود؟ آيا كنجكاوي براي آگاهي از گذشته در نسل هاي بعدي هم به قوت اكنون باقي مي ماند؟ تاريخ و دستاوردهاي تاريخ براي آيندگان چه تعريفي مي تواند داشته باشد؟ آيا آيندگان زحمات حفاظتگران امروزي را محترم مي شمارند و يا آن را كاري عبث، خرافه آميز، متعصبانه، از سر كهنگي و دور از عقلانيت مي دانند؟ آيا رفتارهاي احتمالا اغراق آميز امروز، موجب روي گرداني و تنفر آيندگان خواهد شد؟

بسياري از ارزش‌ها به مرور زمان و همراه با تحولات اجتماعي و فكري تغيير ماهيت داده‌اند و چه بسا به يك ضدارزش تبديل شده‌اند. آيا توجه و گرايش به حفظ تاريخ به تدريج مشمول چنين سرنوشتي خواهد شد؟ آيا بشر دوباره به روزمرگي پيشين خود و فرايند نوين تاريخ گريزي باز مي‌گردد؟ آيا حافظه بشري از تاريخ و علاقه به تاريخ اشباع خواهد شد؟ آيا مدرنيسم و پس از آن، بازتعريف خواهد شد؟

علي‌رغم تاييد و تاكيد همه اهل فن و اتفاق نظر احتمالي فرهنگيان، به نظر مي رسد كه نشانه هاي موجود ترديدهايي جدي براي پاسخ صريح اين سئوال ايجاد كرده‌اند. اگر به آينده (همچنان كه به گذشته علاقه منديم) اعتقاد داشته باشيم، وقت آن رسيده تا به اين سئوالات و نشانه‌هاي ترديد، دور از تعصب، پيش فرض‌ها و پاسخ‌هاي بديهي امروزي فكر كنيم. پيش از آن كه ناگهان دچار وضعيتي دور از ذهن شده باشيم.

مقالات ديگر: سمساري مرزداران